DC Motor Çeşitlerinin Özellikleri ve Kullanım Alanları:

Temelde fırçalı DC motorlar, fırçasız DC motorlar, step motorlar ve servo motorlar olarak çeşitleyebileceğimiz DC motorların her birinin karakteristik olarak iyi yapabildikleri ve o kadar başarılı olmadıkları alanlar mevcuttur.

• Fırçalı DC Motorlar: En temel çeşit DC motor tipidir. Redüktör ile beraber veya redüktörsüz şekilde birçok projede kullanılırlar. Avantajları kolay bir şekilde sürülebilmeleri, dezavantajları ise fırça ya da kömür ismi verilen aşınan parçalarının periyodik olarak değiştirilmesi gerekliliğidir.
• Fırçasız DC Motorlar: Fırçalı DC motorların yerini almaları için tasarlanmıştır. Çalışmaları için ESC ismi verilen özel sürücü devreleri kullanılır. Avantajları, sürtünmenin en az düzeyde olması sayesinde verimliliklerinin çok yüksek olması ve fırça gibi aşınan parça olmaması sayesinde yüksek performans ihtiyaç duyulan uygulamalarda kullanılır. Dezavantajları ise sürücü ile sürülmek zorunda olmasıdır.
• Step Motorlar: Konumlama hassasiyeti en yüksek motor çeşididir. 2 ve 3 boyutlu yazıcılarda kullanılırlar. Çok hassas konumlama yapabilmelerine karşın fazla akım çekerler ve hareket hızları fırçalı ve fırçasız motorlara göre daha yavaştır.
• Servo Motorlar: 0 ile 180 derece arasında istenilen konumda yapabilecek motorlardır. RC (uzaktan kumandalı) araçlarda kullanılması için tasarlanmıştır. Sürekli dönebilen tipte servo motorlar piyasada bulunsa da, asıl amaçları RC uçak, helikopter, araba gibi araçlarda kanat, direksiyon, kontrol yüzeyi gibi parçaların açısını kontrol etmektir. Avantajları, harici bir sürücü devresine ihtiyaç duymamaları; dezavantajları ise hareket ettirmek için bir mikrokontrolcü veya RC kumanda alıcısına gerek duymalarıdır.

DC Motor Nedir? DC Motor Çeşitleri Nelerdir?

Fiziksel yapılarına ve farklı özelliklerine göre birçok farklı DC motor çeşidi bulunmaktadır. Projelerimizde farklı ihtiyaçlarımıza göre uygun DC motoru kullanmamız gerekir. Fakat hangi motoru nerede kullanmamız gerekiyor? Gelin beraber inceleyelim.

Projelerimizin çoğunda batarya veya DC adaptör kullandığımızdan kullandığımız motor çeşidi DC motordur. AC motorlar ise genellikle büyük çaplı uygulamalarda yer bulurlar. Peki DC motor çeşitleri nelerdir?

Fırçalı DC Motorlar:

En eski ve en sık kullanılan DC motor tipi fırçalı DC motordur. Şarjlı el matkaplarından oyuncak arabalara kadar birçok farklı alette kullanılır. Çalışma prensibi basitçe şu şekildedir: motorun ana milinin üzerinde bobinler bulunur. Motorun ana gövdesinin iç kısmında ise güçlü mıknatıslar yer alır. Şaft üzerinde yer alan bobinlere fırçalar (sanayi gibi ortamlarda “kömür”de denir) vasıtasıyla elektrik akımı uygulanır. Uygulanan elektrik akımıyla bobinlerde oluşan manyetik alan, mıknatısların manyetik alanıyla sürekli çakışacak şekilde bir etki gösterir ve bu sayede mil hareket etmiş olur.

O1.ökldukça basit bir çalışma prensibine sahip olan fırçalı DC motorların, basit bir şekilde iki terminali arasındaki gerilim değiştirilerek hız kontrolü sağlanabilir . Motorun çalışma yönünü değiştirmek istersek, uygulanan gerilimin yönünü değiştirmemiz gerekir. Bu işlem için ise H-köprüsü ismi verilen devrelere ihtiyacımız vardır.

Bu tip motorlar doğrudan mil çıkışına sahip olabildikleri gibi, üzerlerinde redüktör (şanzıman, dişli kutusu) de barındırabilirler. Redüktörün kullanım amacı, genellikle motorun devir hızını azaltarak daha yüksek tork elde etmektir. Tam tersi şekilde çalışan, yani torku azaltan ve devir sayısını arttıran dişli sistemleri de mevcuttur.

Fırçalı DC motorların en büyük avantajı, motora uygulanan gerilimin büyüklüğü ve yönü değiştirilerek çok kolay bir biçimde hız ve yön kontrolü yapılabilir. Küçük boyutlu DC motorları mikrokontrolcü ile sürmek için L293D gibi uygun fiyatlı sürücü entegreler popüler olarak kullanılır.

Fırçalı motorların en büyük dezavantajı ise sürekli şafta sürtünen fırçaların aşınmasıdır. Bu fırçalar karbon veya bakırdan imal edilir ve performans beklenen uygulamalarda kullanılan motorların fırçaları kolayca değiştirilebilecek şekilde tasarlanır. Aynı zamanda bu sürtünme ısı yarattığından fırçalı motorların verimleri fırçasız motorlara göre daha düşüktür.

Fırçalı motorların:

• Artıları: Basit sürücü devresi, kullanım kolaylığı ve uygun fiyat
• Eksileri: Bakım gereksinimi ve verim

şeklinde özetlenebilir.

Redüktörlü DC Motorlar:

DC motorlar çoğunlukla yüksek devir çevirebilme özelliğine sahiptir. Yüksek devir yerine yüksek tork tercih edilen uygulamalarda, motorun miline bağlanan bir dişli seti sayesinde örnek olarak çıkış hızını 30’da 1’e düşürecek, fakat elde edilen torkun (tork: dönme kuvveti) teorik olarak 30 katına çıkması sağlanabilir.

Redüktörsüz DC Motorlar:

Yüksek devir gerektiren fan, dremel, uzaktan kumandalı oyuncak arabalar gibi cihazlarda çoğunlukla redüktörsüz DC motor kullanılır. Özellikle RC (uzaktan kumandalı) arabalarda kullanılan motorlar gövde çapına göre 380, 540, 550, 720 gibi kısaltmalar ile anılır. 380 boyutundaki bir motorun gövdesinin çapı 38mm’dir.

Yorumlar